പ്രശസ്ത എഴുത്തുകാരനായ ഹെന്റി മില്ലര്‍ പറഞ്ഞതുപോലെ ‘ നമ്മള്‍ക്ക് ഒരിക്കലും മതിയാകാത്ത ഒരു കാര്യം സ്‌നേഹമാണ്. അതു പോല തന്നെ നമ്മള്‍ ഒരിക്കലും വേണ്ടത്ര തിരികെ നല്‍കാത്തതും സ്‌നേഹമാണ് . ചരിത്രത്തിലൂടെ ഒന്ന് കണ്ണോടിച്ചാല്‍ സ്‌നേഹിക്കുന്നവരെ ഒരുമിപ്പിക്കാന്‍ വേണ്ടി നിലകൊണ്ടSt. വാലന്റെന്‍ന്റെ ഓര്‍മ്മ ദിവസമാണ് ഫെബ്രുവരി 14.
എന്നാല്‍ സ്‌നേഹത്തിന്റെ വിവിധ തലങ്ങള്‍ അവ നമ്മളില്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്ന മാറ്റങ്ങള്‍ എന്തൊക്കെയെന്ന് അറിയാമോ?
നമുക്കറിയാവുന്നതുപോലെ സ്‌നേഹത്തിന്റെ അവ്യക്തമായ വികാരം ആണ് മനുഷ്യാസ്തിത്വത്തിന്റെ അടിത്തറ സൃഷ്ടിക്കുന്നത്. ബന്ധങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തം പ്രണയവും ആയി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്നു സമൂഹം പറയുന്നു. രസതന്ത്രം, ജനിതകശാസ്ത്രം, ജീവശാസ്ത്രം, പരിണാമം എന്നിവയുടെ ആകര്‍ഷകമായ കോക്ടെയ്ല്‍ – എല്ലാം ശാസ്ത്രത്തെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു എന്നതാണ് സത്യം. ആസക്തി, ആകര്‍ഷണം, ഫെറോമോണുകള്‍, തലച്ചോറിലെ കോര്‍ട്ടക്‌സിന്റെയും ലിംബിക് സിസ്റ്റത്തിന്റെയും സജീവമാക്കലിന്റെ ബാലന്‍സ്, ഒപ്റ്റിമല്‍ ന്യൂറോമോഡുലേഷന്‍ എന്നിവയെ ആശ്രയിക്കുന്ന സങ്കീര്‍ണ്ണമായ ന്യൂറോബയോളജിക്കല്‍ പ്രതിഭാസമാണ് പ്രണയം.
സ്‌നേഹത്തിന്റെ വികാരത്തെ നിര്‍വചിക്കുകയോ വിവരിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നത് ഒരു വെല്ലുവിളി തന്നെയാണ് കാരണം സ്‌നേഹം നമുക്കോരോരുത്തര്‍ക്കും വ്യത്യസ്തമായ അനുഭവങ്ങളാണ് സമ്മാനിക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന് നിങ്ങള്‍ പ്രണയിക്കുന്ന വ്യക്തിയുടെ കൂടെ ചിലവഴിക്കുന്ന നിമിഷങ്ങളിലോ അല്ലെങ്കില്‍ നിങ്ങളുടെ കുട്ടികളുമായി ഇടപെഴുകുന്ന നിമിഷങ്ങളിലൊക്കെ സ്‌നേഹത്തിന്റെ വിവിധ തലങ്ങളാണ് അവിടെ കാണാന്‍ സാധിക്കുന്നത്. ഇവിടെ ഒന്ന് മറ്റൊന്നില്‍ നിന്നും തികച്ചും വ്യത്യസ്ഥമാണ്.
ലൈംഗിക ഹോര്‍മോണുകളായ ഈസ്ട്രജനും ടെസ്റ്റോസ്റ്റിറോണും തമ്മിലുള്ള പ്രവര്‍ത്തനമാണ് പ്രണയത്തിന്റെ ആദ്യ ഘട്ടം ( ആസക്തി). പ്രായപൂര്‍ത്തിയാകുമ്പോള്‍ ഈസ്ട്രജന്റെയും ടെസ്റ്റോസ്റ്റിറോണിന്റെയും അളവ് വളരെയധികം വര്‍ദ്ധിക്കുന്നു, ലൈംഗിക പ്രവര്‍ത്തനവും വ്യവഹാരവും രൂപപ്പെടുത്തുന്നു അതോടൊപ്പം തന്നെ ലൈംഗിക പക്വതയുടെ വികാസവും ലൈംഗിക വികാരങ്ങളുടെ ഉത്തേജനവും സംഭവിക്കുന്നു.
പ്രണയത്തിന്റെ രണ്ടാം ഘട്ടം ( ആകര്‍ഷണം) ഡോപാമൈന്‍, നോറാഡ്രിനാലിന്‍, സെറോടോണിന്‍ എന്നീ ഹോര്‍മോണുകളുടെ പ്രവര്‍ത്തനം മൂലമാണ് നയിക്കപ്പെടുന്നു.. ഡോപാമൈന്‍ ഒരു റിവാര്‍ഡ് ഹോര്‍മോണാണ് ( Reward hormone) , അത് സന്തുഷ്ടിയുടെയും സംതൃപ്തിയുടെയും വികാരങ്ങള്‍ ഉണര്‍ത്തുന്നു, ഇത് ആനന്ദവും നിര്‍വൃതിയും നല്‍കുന്നു. ലൈംഗിക ഉത്തേജനത്തിലും പ്രണയ വികാരങ്ങളിലും ഡോപാമൈന്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. തലച്ചോറിന്റെ ആനന്ദത്തിലും പ്രതിഫല പാതയിലും ഇതൊരു പ്രധാന പങ്കു വഹിക്കുന്നു. ആകര്‍ഷണം, ഒരു വികാര സംവിധാനമെന്ന നിലയില്‍, ഇണചേരല്‍ പ്രക്രിയയില്‍ അവശ്യ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ നിര്‍വഹിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. സാധ്യതയുള്ള പങ്കാളികളെ തിരഞ്ഞെടുക്കാനും അവരുടെ ഇണചേരല്‍ ഊര്‍ജ്ജം സംരക്ഷിക്കാനും കേന്ദ്രീകരിക്കാനും ബീജസങ്കലനം സംഭവിക്കുന്നത് വരെ ഈ ഫോക്കസ് നിലനിര്‍ത്താനും ഇത് വ്യക്തികളെ പ്രാപ്തരാക്കുന്നു. എന്നാല്‍ നമ്മള്‍ പ്രണയിക്കുന്ന മനുഷ്യരെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം തികച്ചും വ്യത്യസ്തമായ ഒരു കാര്യമാണ്, അത് പ്രധാനമായും സാംസ്‌കാരിക ശക്തികളാല്‍ രൂപപ്പെട്ടതാണ്.
റൊമാന്റിക് പ്രണയം സന്തോഷകരമായിരിക്കാം, എന്നാല്‍ അത് മനുഷ്യന്റെ അസൂയയ്ക്കും ഉടമസ്ഥതയ്ക്കും ആക്കം കൂട്ടുന്നു. ഒരു ഇമോഷന്‍ സിസ്റ്റം എന്ന നിലയില്‍, ആകര്‍ഷണം തീര്‍ച്ചയായും ആധുനിക രീതിയിലുള്ള പിന്തുടരല്‍, അഭിനിവേശത്തിന്റെ കുറ്റകൃത്യങ്ങള്‍, ആത്മഹത്യ, റൊമാന്റിക് തിരസ്‌കരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ക്ലിനിക്കല്‍ വിഷാദം എന്നിവയ്ക്ക് കാരണമാകുന്നു.
നോറാഡ്രിനാലിന്‍, ഡോപാമൈന്‍ എന്നിവയുടെ സംയോജിത വര്‍ദ്ധന , ഏറ്റവും ചെറിയ വാക്കുകളില്‍ നിന്നോ പ്രവൃത്തികളില്‍ നിന്നോ ഉന്മേഷം, തീവ്രമായ ഊര്‍ജ്ജം, അതിമനോഹരമായ ആനന്ദം എന്നിവ ഉണ്ടാക്കുന്നു.
പ്രണയത്തിലെ എല്ലാ പുതുമയും അനുഭവങ്ങളും മസ്തിഷ്‌കത്തില്‍ ഡോപാമൈനെ ഉയര്‍ത്തുന്നു. ഇത് പ്രണയത്തെ നിലനിര്‍ത്താന്‍ സഹായിക്കുന്നു.
പ്രണയത്തിന്റെ മൂന്നാം ഘട്ടം (അറ്റാച്ച്‌മെന്റ്) സ്പര്‍ശിക്കുക, കെട്ടിപ്പിടിക്കുക എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ദീര്‍ഘകാല ബന്ധങ്ങളില്‍ അറ്റാച്ച്‌മെന്റ് പ്രധാന ഘടകമാണ്. ആസക്തിയും ആകര്‍ഷണവും കാല്പനികമായ കെട്ടുപാടുകള്‍ക്ക് മാത്രമുള്ളതാണെങ്കിലും, അറ്റാച്ച്‌മെന്റ് സൗഹൃദങ്ങള്‍, മാതാപിതാക്കളും- ശിശുവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം, സാമൂഹിക സൗഹാര്‍ദ്ദം, മറ്റ് നിരവധി അടുപ്പങ്ങള്‍ എന്നിവയ്ക്കും മധ്യസ്ഥത വഹിക്കുന്നു. ഓക്‌സിടോസിന്‍ എന്ന ഹോര്‍മോണാണ് ഇത് നയിക്കുന്നത്. ഓക്‌സിടോസിന്‍ വ്യക്തികളില്‍ അറ്റാച്ച്‌മെന്റ് സൃഷ്ടിക്കുന്നു. ചിലപ്പോള്‍ ‘കഡില്‍ കെമിക്കല്‍ അല്ലെങ്കില്‍ പ്രണയ ഹോര്‍മോണ്‍’ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഈ ഹോര്‍മോണ്‍ പ്രസവസമയത്തും മുലയൂട്ടുന്ന സമയത്തും സങ്കോചങ്ങള്‍ ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്നതിലും അമ്മയാകുന്നതിലും ഒരു വലിയ പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. തൊടുമ്പോഴും ആലിംഗനം ചെയ്യുമ്പോഴും സ്ത്രീയും പുരുഷനും ഈ പോഷക ഹോര്‍മോണ്‍ പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു.
മറ്റ് ആളുകളുമായി ആരോഗ്യകരമായ വ്യക്തിബന്ധങ്ങളും ആരോഗ്യകരമായ മാനസിക അതിരുകളും നിലനിര്‍ത്താനുള്ള കഴിവുമായി ഓക്‌സിടോസിന്‍ ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
മറ്റൊരു ഹോര്‍മോണായ വാസോപ്രെസിന്‍ ബന്ധങ്ങള്‍ നിലനിര്‍ത്തുന്നതില്‍ സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്ന മറ്റൊരു രാസവസ്തുവാണ്. ഓക്‌സിടോസിന്‍, വാസോപ്രെസിന്‍ എന്നിവ കുറയുമ്പോള്‍, അത് ഡോപാമൈന്‍, നോറാഡ്രിനാലിന്‍ പാതകളെ തടസ്സപ്പെടുത്തും, അതിനാലാണ് പ്രണയത്തിലെ അഭിനിവേശം വേഗം തന്നെ മങ്ങുന്നത്.
പ്രണയത്തിലായിരിക്കുമ്പോള്‍ തലച്ചോറ് വാത്സല്യത്തില്‍ ഉറച്ചുനില്‍ക്കുന്നു. അതുവഴി തലച്ചോറിന്റെ ലിംബിക് ഭാഗം കോര്‍ട്ടക്‌സിനെ ഭരിക്കുന്നു. സ്‌നേഹം കീഴടക്കുമ്പോള്‍, പ്രിയപ്പെട്ടവരുടെ നല്ല ഗുണങ്ങളില്‍ നമ്മുടെ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുകയും നെഗറ്റീവ് സ്വഭാവങ്ങളെ അവഗണിക്കുകയോ തെറ്റായി വിലയിരുത്തുകയോ ചെയ്യുന്നു. അഭിനിവേശമുള്ള സ്ത്രീപുരുഷന്മാര്‍ സംഭവങ്ങള്‍, വസ്തുക്കള്‍, പാട്ടുകള്‍, കത്തുകള്‍, പ്രിയപ്പെട്ടവരുമായി സഹവസിക്കാന്‍ പറ്റുന്ന മറ്റ് കാര്യങ്ങളില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.
കേന്ദ്ര ഡോപാമൈനിന്റെ വര്‍ദ്ധിച്ച അളവ് കേന്ദ്രീകൃത ശ്രദ്ധയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. മാത്രമല്ല, ന്യൂറോ ട്രാന്‍സ്മിറ്റര്‍ നോറെപിനെഫ്രിന്‍ പുതിയ ഉത്തേജകങ്ങള്‍ക്കായി വര്‍ദ്ധിച്ച മെമ്മറിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നുവെന്ന് നമുക്കറിയാം. മസ്തിഷ്‌കത്തിലെ നോര്‍പിനെഫ്രിന്‍ അളവ് വര്‍ദ്ധിക്കുന്നതും ‘മുദ്ര പതിപ്പിക്കലുമായി’ ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. അഭിനിവേശമുള്ള പുരുഷന്റെയോ സ്ത്രീയുടെയോ കേന്ദ്രീകൃതമായ ശ്രദ്ധ, പ്രിയപ്പെട്ടവരില്‍ മുദ്ര പതിപ്പിക്കുന്നതുപോലെ കാണപ്പെടുന്നു.
കോര്‍ട്ടക്‌സ് ലോജിക്കല്‍ ചിന്തയെ നിയന്ത്രിക്കുന്നു, അതേസമയം വികാരങ്ങള്‍ ലിംബിക് സിസ്റ്റത്താല്‍ പ്രോസസ്സ് ചെയ്യപ്പെടുന്നു. ഓക്‌സിടോസിന്‍, ഡോപാമൈന്‍ എന്നിവ പോലെയുള്ള രാസവസ്തുക്കള്‍ നമ്മുടെ തലച്ചോറില്‍ നിറയുമ്പോള്‍, അവ നേരെ ലിംബിക് സിസ്റ്റത്തിലേക്ക് പോകുന്നു.
വ്യക്തമായും, സ്‌നേഹം സന്തോഷവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതല്ലെന്ന് പറയാന്‍ സാധിക്കുകയില്ല. പ്രണയത്തിലാകുന്നത് സന്തോഷത്തിന്റെ വര്‍ദ്ധനവിന് കാരണമാകും. സന്തോഷം പ്രണയത്തിന് തുല്യമല്ല, എന്നാല്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് രണ്ടും ഉണ്ടെന്ന് ഉറപ്പാക്കാന്‍ കഴിയുമെങ്കില്‍, ഇളം തെന്നല്‍ പോലെ അല്ലെങ്കില്‍ സമുദത്തിലേയ്ക്ക് ഒഴുകിചേരുന്ന നദി പോലെ അവര്‍ പരസ്പരം ലയിച്ചു ചേരും .
സ്‌നേഹം ദീര്‍ഘമായി ക്ഷമിക്കയും ദയ കാണിക്കയും ചെയ്യുന്നു; സ്‌നേഹം അസൂയപ്പെടുന്നില്ല, സ്‌നേഹം അഹങ്കരിക്കുന്നില്ല, ആത്മപ്രശംസ നടത്തുന്നില്ല, അയോഗ്യമായി നടക്കുന്നില്ല, സ്വാര്‍ത്ഥം അന്വേഷിക്കുന്നില്ല, ദ്വേഷ്യപ്പെടുന്നില്ല, ദോഷം കണക്കിടുന്നില്ല; അനീതിയില്‍ സന്തോഷിക്കാതെ സത്യത്തില്‍ സന്തോഷിക്കുന്നു;എല്ലാം ക്ഷമിക്കുന്നു, എല്ലാം വിശ്വസിക്കുന്നു, എല്ലാം പ്രത്യാശിക്കുന്നു, എല്ലാം സഹിക്കുന്നു.
Dr Arun Oommen
Neurosurgeon
കൈരളി ന്യൂസ് വാട്‌സ്ആപ്പ് ചാനല്‍ ഫോളോ ചെയ്യാന്‍ ഇവിടെ ക്ലിക്ക് ചെയ്യുക
Click Here
